Estoński CIT, czyli nowy ryczałt od dochodów spółek kapitałowych.

Od 1 stycznia 2021 roku Ministerstwo Finansów planuje wprowadzić estoński CIT dla spółek kapitałowych. Istotą tej formy opodatkowania będzie to, że podatek nie będzie tak długo pobierany, jak długo dochód pozostanie w firmie. Dopiero w momencie wypłaty zysku spółka będzie musiała go zapłacić. Podatnik decydujący się na estoński CIT straci jednak prawo do ulg podatkowych. Czy przejście na tę nową formę ryczałtu od dochodów spółek kapitałowych będzie więc opłacalne dla firmy?

Z uwagi na to, że propozycje przyszłych rozwiązań podatkowych mają charakter konsultacyjny i zapewne będą ulegać zmianom w toku prac rządowych i parlamentarnych, w poniższym artykule nakreślamy najważniejsze aspekty założeń projektu.

Cel wprowadzenia estońskiego CIT

Jest to sposób opodatkowania, który ma promować firmy dokonujące inwestycji i minimalizować formalności przy rozliczeniach. Rozwiązanie to pozwoli nie opodatkowywać dochodów spółek, aż do momentu wypłaty dywidendy, co ma wpłynąć na poprawę płynności finansowej firm, które zyskają dodatkowy kapitał na inwestycje i rozwój.

Tzw. estoński CIT będzie alternatywnym sposobem opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych w stosunku do obowiązującego dotychczas klasycznego CIT. Dla ustalenia podstawy opodatkowania oraz podatku od ryczałtu podatnik, który wybrał estoński CIT, będzie stosował przepisy ustawy o CIT, które znajdą się w nowelizacji ustawy i które będą dedykowane temu sposobowi rozliczenia podatku dochodowego. Pozostałe podmioty nieobjęte ryczałtem będą stosować obowiązujące obecnie rozwiązania podatkowe, które pozostaną w ustawie o CIT.

Wybór tzw. estońskiego CIT będzie dobrowolny dla wszystkich podatników spełniających kryteria wymienione w ustawie.

Estoński CIT – stawki podatku

Nowy sposób opodatkowania wiąże się ze zmianą sposobu ustalania podstawy opodatkowania, terminu powstania obowiązku podatkowego i zapłaty podatku. W systemie tym znika pojęcie dochodu podatkowego, podatek płacony jest dopiero w momencie wypłaty zysku, na podstawie bilansowo ustalonego dochodu i wypłacanego od niego zysku.

W wyniku stosowania tego rozwiązania podatkowego efektywna stawka podatkowa będzie dla Spółek niższa niż obecnie, pomimo wyższej nominalnej stawki podatku CIT, w porównaniu do stawki obowiązującej przy stosowaniu podstawowych zasad opodatkowania. Podstawowe stawki nominalne podatku mają wynosić:

• 15 % dla podatnika małego (obecnie jest to 9 %)
• 25 % dla podatnika innego niż mały (obecnie jest to 19 %).

Premiowani będą przedsiębiorcy, którzy w określonym czasie dokonają znacznych inwestycji, co najmniej:

• 50 % w dwuletnim okresie
• 110 % w czteroletnim okresie (dla dużych inwestycji).

Będą oni mogli skorzystać z obniżenia o 5 pkt proc. stawki podatku na wyjściu z systemu (podatek od sumy zysków netto). Rzeczywista, obniżona stopa podatkowa wyniesie więc 20 % u większych podatników, a u mniejszych – 10 %.

CIT estoński ma być  wybierany na okresy czteroletnie, chyba że podatnik w trakcie trwania okresu przestanie spełniać wymagane ustawą warunki. Po zakończeniu okresu czteroletniego, jeśli podatnik nadal będzie spełniać warunki ustawowe, będzie mógł kontynuować rozliczenia w przez następne cztery lata. W przypadku rezygnacji z tej formy opodatkowania wymagana będzie informacja o rezygnacji, składana w deklaracji podatkowej za ostatni rok opodatkowania ryczałtem.

Warianty opodatkowania dochodu

Projekt zakłada dwie możliwe formy opodatkowania podatkiem estońskim:

1. Ryczałt od dochodów spółek kapitałowych

System wiążący dochód do opodatkowania z kategoriami prawa bilansowego i polegający na znacznej modyfikacji podstawowych zasad opodatkowania obowiązujących w ustawie o CIT, w tym: momentu powstania obowiązku podatkowego, podstawy opodatkowania i stawki podatkowej.

2. Specjalny fundusz inwestycyjny

System umożliwiający szybsze rozliczenie amortyzacji środków trwałych w kosztach podatkowych z uwzględnieniem dotychczasowych zasad opodatkowania, obowiązujących w ustawie o CIT.

Kto skorzysta z estońskiego CIT?

Według wstępnych założeń, z estońskiego CIT skorzystać będą mogły małe i średnie spółki kapitałowe, a więc spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjne, spełniające łącznie następujące warunki:

• łączne przychody z działalności osiągnięte w poprzednim roku podatkowym lub wartość średnich przychodów z działalności, obliczone na ostatni dzień poprzedniego roku podatkowego, nie przekroczyły 50 mln zł; kwota przychodów liczona jest z uwzględnieniem należnego podatku od towarów i usług (VAT),
• w kwocie przychodów mniej niż 50% będzie pochodzić m.in. z wierzytelności, odsetek i pożytków od wszelkiego rodzaju pożyczek, części odsetkowej raty leasingowej, co oznacza że przychody pasywne nie mogą przekraczać przychodów z działalności operacyjnej,
• podatnik będzie zatrudniał minimum trzech pracowników – oprócz udziałowców,
• udziałowcami lub akcjonariuszami będą mogły być wyłącznie osoby fizyczne,
• spółka nie będzie posiadała udziałów w innych podmiotach,
• spółka będzie ponosiła nakłady inwestycyjne,
• spółka dopełni obowiązki informacyjne, w tym poinformuje właściwego naczelnika urzędu skarbowego o wyborze opodatkowania ryczałtem, w terminie do końca pierwszego miesiąca pierwszego roku podatkowego, w którym dokonuje wyboru tego opodatkowania.

Nakłady inwestycyjne

Podatnik opodatkowany ryczałtem będzie musiał ponosić określone ustawą, bezpośrednie nakłady inwestycyjne, w wysokości:

• wyższej o 15 %, jednak nie mniejszej niż 20 tys. zł, w okresie dwóch kolejno następujących po sobie lat podatkowych opodatkowania ryczałtem, lub
• 33 %, jednak nie mniejszej niż 50 tys.  zł, w okresie czterech lat podatkowych.

Nakłady inwestycyjne w obecnym projekcie nowelizacji ustawy ograniczają inwestycje do wydatków poniesionych na zakup fabrycznie nowych środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 KŚT, z wyłączeniem nabycia samochodów osobowych i wydatków sfinansowanych w ramach umów leasingu operacyjnego. W katalogu dostępnych inwestycji nie przewidziano też wydatków na wartości materialne i prawne.

Podmioty trwale wyłączone z możliwości stosowania estońskiego CIT

Z tej formy opodatkowania nie będą mogli skorzystać:

• przedsiębiorstwa prowadzące działalność na rynku finansowym – przedsiębiorstwa finansowe, o których mowa w 15c ust. 16 oraz instytucje pożyczkowe, o których mowa w art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 o kredycie konsumenckim,
• podatnicy uzyskujący dochody z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej lub w Polskiej Strefie Inwestycji (PSI),
• podatnicy postawieni w stan upadłości lub likwidacji,
• podatnicy którzy sporządzają sprawozdania finansowe zgodnie z MSR na podstawie art. 45 ust. 1a i 1b ustawy o rachunkowości.

Wydaje się, że obecne założenia projektu nowelizacji ustawy, pomimo zapewnień jej twórców, dość mocno zawężają krąg podmiotów mogących korzystać z tego rozwiązania. Oprócz podmiotów wprost wyłączonych ustawą, z estońskiego CIT nie będą mogły skorzystać:

• podmioty inwestujące w wartości niematerialne i prawne, nawet jeżeli spełniałyby wszystkie pozostałe kryteria,
• spółki, których udziałowcem jest inna spółka, czy to krajowa, czy zagraniczna,
• spółki, które posiadają udziały w innych podmiotach,
• spółki, które korzystają z finansowania kapitałem pozyskanym od różnego rodzaju funduszy inwestycyjnych,
• podatnicy PIT prowadzący działalność gospodarczą, wspólnicy spółek osobowych.

Podmioty czasowo wyłączone z możliwości stosowania estońskiego CIT

Projekt ustawy czasowo wyłącza z możliwości stosowania estońskiego CIT podmioty uczestniczące w procesie restrukturyzacji (podziałach, łączeniach i w transakcji noszenia wkładów niepieniężnych w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części). Zakłada się, że będą one mogły wybrać tę formę najwcześniej w drugim roku podatkowym, po rozpoczęciu działalności w wyniku wystąpienia zdarzenia połączenia, podziału, czy wniesienia (otrzymania) wkładu niepieniężnego.

Rozliczenie strat podatkowych

Estoński CIT wyklucza również rozliczenie strat podatkowych poniesionych w okresie, gdy podatnik był objęty podstawowymi zasadami CIT. Straty te będą mogły zostać rozliczone dopiero po zakończeniu stosowania opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek kapitałowych, jeśli nie upłynął okres na ich rozliczenie.

Strata prawa do ulg podatkowych

Podatnicy, którzy wybiorą estoński CIT, stracą prawo do ulg podatkowych, w tym m.in. do: odliczenia od podstawy opodatkowania darowizn, ulgi badawczo-rozwojowej (B+R), ulgi za złe długi, preferencyjnego opodatkowania dochodów uzyskiwanych ze sprzedaży produktów lub usług wytwarzanych w oparciu o prawo własności intelektualnej (IP Box), i innych ulg odliczanych od podstawy opodatkowania. Rozwiązaniem alternatywnym  dla tych przedsiębiorców będą podatkowe odpisy z nowego funduszu inwestycyjnego.

Opodatkowanie wspólników

Estoński CIT zapłaci nie tylko spółka, lecz również wspólnicy od otrzymanego zysku (19 % PIT).  Dochód będzie więc opodatkowany dwukrotnie, tak jak obecnie. Pojawi się za to możliwość odliczenia od podatku PIT płaconego na poziomie wspólnika, części podatku CIT zapłaconego na poziomie spółki. Udziałowiec/akcjonariusz będzie mógł proporcjonalnie obniżyć swój podatek o podatek należny zapłacony przez spółkę od dochodu z podzielonego zysku, w części przypadającej na niego. Wysokość proporcjonalnego odliczenia projektowana jest dla małego podatnika na poziomie 25 %  (z możliwością obniżenia o 5 pkt proc. w przypadku większych inwestycji). Pozostali podatnicy będą mogli odliczyć 30% i zachować prawo do obniżenia o 5 pkt proc. w przypadku poczynienia większych inwestycji.

Autor:
Renata Bednarska
Samodzielna Księgowa

Więcej artykułów z zakresu finansów i biznesu znajdziesz na naszym Blogu – tutaj.
Serdecznie zapraszamy do lektury.  
AFK Centrum Obsługi Biznesu – Twoje Biuro Rachunkowe Wrocław.